پرسش و پاسخ از داوران جایزه شعر شاملو با یادی از علی‌اشرف درویشیان

به گزارش خبرنگار ایلنا، مراسم پرسش و پاسخ از داوران مرحله اول سومین دوره جایزه شعر شاملو و شعرخوانی شاعران راه یافته به این مرحله؛ عصر دیروز دوشنبه پانزدهم آبان‌ماه با یادی از علی اشرف درویشیان و داستان‌های سال‌های ابری، آبشوران ... و یک دقیقه سکوت به احترام این نویسنده تازه درگذشته برگزار شد.

رضا چایچی یکی از سه داور این مرحله از سومین دوره‌ی جایزه‌ی شعر شاملو با اشاره به این که این جایزه نام بزرگ احمد شاملو را بر خود دارد، گفت: رسالت همه‌ی ماست که از این جایزه پشتیبانی کنیم، زیرا جایزه‌ای مستقل است و به هیچ نهاد و موسسه‌ای وابسته نیست. مجموعه‌ها در چند مرحله به دست ما رسید که طی جلساتی که با علیرضا عباسی و فواد نظیری داشتیم با بحث و تبادل نظر از میان آثار، ١٢ اثر برگزیده شد. یکی از شاعران نیز انصراف خود را اعلام کرد و به خواست خود او مجموعه‌اش کنار گذاشته شد.

چایچی اضافه کرد: در داوری‌ها، ارزیابی‌ عناصری چون صاحب زبان بودن، تخیل، داشتن اندیشه‌های عمیق و عنصر شهود یا همان احساسات و عواطف مد نظر بوده؛ اساساً هر شعر خوبی در جهان، چه کلاسیک و چه مدرن، این مولفه‌ها را داراست. داوری‌ها بسیار با وسواس و دقت انجام شد و برخی مجموعه‌ها را دو یا سه بار خواندیم.

داور سومین دوره‌ی جایزه‌ی شعر شاملو افزود: در مسیر داوری‌‌ها هرگز به نام شاعر یا ناشر و روابط دوستانه‌ توجه نداشتیم و آنچه اهمیت داشت تنها متن پیش رو بود. بدون هیچ حب و بغضی به داوری پرداختیم.

این شاعر و داور ادبی سپس در پاسخ به حواشی و انتقادهایی که نسبت به داوری‌ها بیان شده بود، اظهار داشت: مسلما در پی هر داوری انتقادهایی وجود دارد ولی کاش انتقادها اصولی و منطقی باشد تا نواقص برطرف شود. نقد اصولی با اهانت و توهم متفاوت است. برخی می‌گفتند داوران را هدایت کرده‌اند، اما می‌توانستند با یک تماس تلفنی ساده حقیقت را جویا شوند، به همین سادگی. او اظهار تأسف کرد که عده‌ای دوست دارند با جار و جنجال نام‌شان بر سر زبان ها بیافتد هرچند برای مدت کوتاهی نام‌شان بر زبان‌ها می‌افتد، اما کار شاعر نیست که با هوچی‌گری برای خود نامی به دست آورد؛ کسی که حقیقتا شاعر باشد هرگز این گونه کسب نام نمی‌کند چرا که برای صاحب نام شدن باید اثری درخشان خلق کرد. 

علیرضا عباسی دیگر داور این دوره از جایزه‌ی شعر شاملو با اشاره به این که به همراهی دو دوره جایزه‌ی شعر شاملو افتخار می‌کند، گفت: برگزاری جوایز مستقل می‌تواند کیفیت آثار ادبی و در نتیجه فرهنگ جامعه را ارتقا دهد. رویکرد من و کسانی که با جوایز ادبی مستقل همکاری می‌کنند توجه به مستقل بودن این رقابت‌ها از هرگونه سیاست‌گذاری و دخالت دولتی است. ما با جوایز ادبی که دخالت دولتی در آن‌ها صورت می‌گیرد، سروکاری نداریم و نخواهیم داشت. افتخار ما مستقل بودن این جایزه است و این که ذیل نام یک شاعر بزرگ و انسانی شریف شکل گرفته است. لازم است بگویم اعلام هر نتیجه‌ای ممکن است عواقب و حاشیه‌هایی در پی داشته باشد و ما هنگام پذیرفتن مسئولیت داوری، آن را دور از انتظار نمی‌دانستیم. امکان این وجود ندارد که اعلام نتایج در این سطح کلان، همه را راضی نگه دارد؛ طبیعی است که همیشه نگاه‌های مخالف و موافق وجود داشته باشد.

او اضافه کرد: نقد جایزه‌ی ادبی یا هر فعالیتی در حوزه‌ی عمومی امری معمول است؛ سخن این است که ای کاش نقدها یا واکنش‌ها اصولی و یاری‌گر باشند تا بر پایه‌ی مفروضات و پیش‌فرض‌ها. درباره‌ی جوایز ادبی بزرگ و جهانی با قدمت طولانی همچنان نقدهایی صورت می‌گیرد و این مادامی که کاری در شکل کلان صورت گیرد، وجود خواهد داشت. هیچ جایزه‌ای هم نمی‌تواند ادعا کند که بدون موضع است، جایزه‌ی شعر شاملو هم معیارهای ارزیابی برای انتخاب آثار دارد. نمی‌دانم این فرض‌ها بر چه پایه‌ای شکل می‌گیرد که نسبت به برخی آثار بی‌توجهی عامدانه وجود دارد یا این که کسی حق وتو دارد؛ من به صراحت و صداقت می‌گویم که تلاش هر کدام از داوران بر پایه‌ی رعایت حق و انصاف بوده است. داوران در رابطه با انتخاب خود کاملاً استقلال عمل داشته‌اند و حتی فرصت دفاع و تدقیق نظرات درباره‌ی انتخاب‌های غیر مشترک وجود داشته است. من همیشه از سلامت جایزه‌ی شعر شاملو حرف زدم و باز هم از این سلامت دفاع می‌کنم و به آن شهادت می‌دهم.

این داور جایزه‌ی شعر شاملو درباره‌ی نمود سلایق فردی در انتخاب آثار گفت: نمی‌توان تفاوت سلیقه‌ی افراد را انکار کرد و سلایق شخصی داوران هم می‌تواند در انتخابی که دارند تاثیرگذار باشد اما اصل این است که تا جای ممکن تلاش می‌شود 

انتخاب‌ها صرفاً بر اساس سلیقه نباشد و این با در نظر داشتن معیارهایی مشترک و متناسب با عنوان جایزه ممکن می‌شود و گستره‌ی انتخاب را وسیع‌تر و در بر گیرنده‌تر از سلیقه‌ی شخصی می‌کند. 

هر شاعر و نویسنده‌ای در طول حیات ادبی‌اش، این حق را به خودش می‌دهد که اثرش را بهترین فرض کند و شاید هم به واسطه‌ی رنجی که برده درباره‌ی این ادعا حق داشته باشد، بنابراین طبیعی است که وقتی در یک رقابت ادبی امتیاز نمی‌آورد ناراحت شود؛ منتها نوع واکنش به این ناراحتی هم باید منطقی باشد.

علیرضا عباسی یادآور شد: انتخاب ۱۲ اثر از ۱۶۸ اثر به معنی نفی مابقی مجموعه‌ها نیست بلکه این انتخاب در یک روند قیاسی صورت گرفته و در واقع بررسی یک مجموعه شعر و فعالیت یک سال شاعر بوده است، نه بررسی شأن ادبی و دست‌آوردهای حیات ادبی او.

پایان‌بخش این مراسم شعرخوانی شاعرانی بود که مجموعه شعرشان به مرحله‌ی نهایی راه یافته بود.