نظر حسین نجاری در مورد نقدهای مطرح شده‌ی سومین دوره جایزه شعر احمد شاملو

آه اگر آزادی سرودی می‌خواند کوچک... (شاملو)

نتایج اولیه‌ی سومین دوره‌ی جایزه‌ی شعر شاملو مشخص شد. بعد از اعلام نتایج این مرحله از داوری تعدادی از شاعران و شرکت کنندگان این بار نیز به نتایج داوری تاخته‌اند، در ابتدا باید گفت هر قضاوتی، خودش واجد قضاوتی دیگر است و به طور طبیعی کسی که قضاوت می‌کند خود را در معرض قضاوت دیگران قرار می‌دهد و بر همین اساس بهترین قضاوت‌ها هم در طول تاریخ همواره مورد تاخت و تاز افراد و جریاناتی قرار گرفته‌اند، بنا بر این کسی که ردای داوری به تن می‌کند آگاهانه وارد مصافی می‌شود که سر و ناسره در آن متلازم‌اند. فارغ از اینکه داوری آثار ارسالی به سومین دوره‌ی جایزه‌ی شعر شاملو مقبول بوده یا نه ابتدا باید بپذیریم، نتیجه هر آن چه که باشد باید به آن تن بدهیم، کسانی که در این جایزه شرکت کرده‌اند لابد به قواعد جاریه‌ی آن و کلیات این جایزه و روند مرسوم آن در طی این سه دوره اعتماد داشته‌اند و بر مبنای همین شناخت کمی و کیفی، در این دوره از رقابت‌ها شرکت جسته‌اند و سزاوارتر آن است قبل از هر چیزی به نتایج آن تمکین کرده و خود را ملزم به رعایت رای داوران آن بکنند.

همه می‌دانیم هر جایزه و جشنواره‌ای، چارچوب و سیاست‌گذاری خاص خودش را دارد و کسی که در آن شرکت می‌کند استراتژی کلان آن جایزه و جشنواره را به رسمیت می‌شناسد و بر همین منوال انتظار می‌رود برای تثبت و تحکیم بنیان‌های کلی آن جایزه از چهارچوب‌های کلی آن تخطی نکند و اصول و کلیات یک جایزه را به هر قیمتی زیر سئوال نبرد.

از طرفی هر داوری در هر حیطه‌ای رای و نظری دارد و اگر اثری نتوانست رأی داور یا داوران دیگر را مجاب کند الزاماً دلیل شکست آن اثر نیست، همانگونه که در بیانیه‌ی سومین جایزه‌ی شعر شاملو معیار و مولفه‌هایی برشمرده است که بر مبنای آن شاخصه‌ها، کتابی برگزیده می‌شود کما اینکه هر جشنواره‌ای اِلمان‌ها و الزامات خاص خودش را دارد، بر این اساس امکان دارد داوران دیگری در جشنواره‌ی دیگری آثار دیگری را برگزینند و بر این منوال نباید کسانی که اثرشان نتوانسته نظر داوران را جلب کند دچار دستپاچگی و بحران روحی و رفتاری گردند و بخواهند با آسمان ریسمان کردن مشروعیت این ساختار و ساز و کار را مخدوش کنند.

از آنجایی که زدن از زیر میز منطق و مروت در صورت عدم دستیابی به توفیق و تفوق رسم مألوف ماست و در هر جشنواره‌ا‌ی اگر به اهداف و آرمان‌های عمیقا انفرادی و اغلب افراطی و انحرافی (در چنین مواردی) خود دست نیازیم برای فروکاستن از اهمیت و اعتبار آن با اتهام بستن و ابهام سازی ساختار کلی آن جشنواره را مورد هدف قرار می‌دهیم.

این سنت مرسوم در یکایک جشنواره‌ها و جوایز داخلی باعث ایجاد التهابات و اغتشاشات روحی و اجتماعی می‌گردد و باید اضافه کنم که در جوایز بزرگی مثل اسکار و امثالهم نیز چنین واکنش‌هایی رایج است و چندی است که همه ساله به برگزیدگان اسکار ان‌قلت‌های آورده می‌شود ولی با همه‌ی حواشی این سال‌ها و حتی سال‌های دور هیچ خللی در روند برگزاری آن ایجاد نکرده و این جایزه و ده‌ها جایزه‌ی معتبر دیگر در عرصه‌‌های متعدد جهانی همچنان با عزم و اراده‌ی استحکام یافته‌تری پیش می‌روند.

بنا بر این ما نیز به عنوان کسانی که خود را مادر و حتی دایه‌های مهربان‌تر از مادر شعر و ادبیات این مرز و بوم آغشته به جوهر جفا و جهل و گردنکشی می‌دانیم نه به خاطر عدم اقبال داوران یک جایزه که برای ادای احترام به نام آن جایزه و رای داوران آن و صد البته برای تثبت و تحکیم انگیزه‌های اجرای این جایزه‌ی نوپا با دشنه‌های تشنه‌ی خون رگ ساقه‌های سبز و ظریف این نهال نوپا را نزنیم و نبض آن را را از کار نیندازیم. کما اینکه اول باید کتاب‌های برگزیده مورد مطالعه و مداقه قرار بگیرد و بعد از آن به ورطه‌ی نقد و حتی نفی انداخته شوند و تردیدی نیست خیلی از دوستان عزیز ما هنوز فرصت مطالعه‌ی این آثار را نیافته‌اند، امیدوارم با خویشتنداری و وفاداری به اخلاق حرفه‌ای، از نهال نوپای جایزه‌ی شاملو صیانت کنیم و با نقدهای مشفقانه و روشمند و با تقید به اصول علمی و اخلاقی، آن را به ورطه‌ی فلاکت و هلاکت سوق ندهیم که حمایت مسئولانه‌ی ما‌، مبین شرافت و حریت قلم‌های استوار ماست.

حسین نجاری