نشست خبری مرحله اول پنجمین دوره‌ی جایزه‌ی شعر شاملو برگزار شد

نشست مرحله اول پنجمین دوره جایزه شعر احمد شاملو، با حضور اعضای موسسه الف. بامداد، شاعران مجموعه‌های برگزیده و داوران این مرحله برگزار شد.

به گزارش ستاد خبری جایزه شعر احمد شاملو، در ابتدای این نشست دبیرخانه جایزه با اعلام این که این جایزه امسال پنجمین دوره‌اش را برگزار می‌کند، از همراهی آنان که در این پنج سال جایزه را یاری کرده‌اند سپاسگزاری و تأکید کرد که همواره دشواری‌هایی بر سر راه کسانی است که به گوشه عافیت جستن و بی‌عملی تن نمی‌سپارند.  منظر و افق دید دست‌اندرکاران جایزه رو به سوی طلوع فردا دارد و همین وسعت توان دید منظر، اراده‌ی تسلیم نشدن در برابر اندیشه‌های انفعال‌طلب و مسئولیت‌گریز را قوت می‌بخشد.

 در این جلسه علیرضا آدینه، یکی از داوران مرحله اول با اشاره به این که کار فرهنگی همواره با حاشیه‌هایی همراه است، گفت: معترضان به جایزه‌های ادبی اغلب چند دسته‌اند. دسته اول کسانی هستند که کتاب فرستاده‌اند و چون معتقدند کتابشان می‌باید جایزه دریافت می‌کرده، از نتایج ناخشنودند و دسته دوم کسانی هستند که کارشان  فقط اعتراض در فضای مجازی است. اما در مقابل این‌ها گروه دیگری هم وجود دارد، کسانی که شعر و ادبیات برایشان دغدغه‌ای جدی است و گاه نقدهایی دارند که می‌شود به آنها پاسخ داد.

این شاعر ادامه داد: برخی پرسیده بودند که چطور از یک ناشر چند کتاب به مرحله دوم راه یافته است؟ واقعیت این است که ما به عنوان داور در هنگام خواندن 160 کتاب توجهی به نام‌های ناشران آثار نداریم و تنها دلیل این اتفاق شاید توجه و حساسیت آن ناشر در انتخاب‌هایش بوده است.

در این جلسه همچنین فرزاد کریمی، یکی دیگر از داوران مرحله اول، با اشاره به این که ادبیات ما ادبیات حمایتی نیست، گفت: در فضای ادبیات انگار هیچ کس دیگری را قبول ندارد و افراد تنها در مراسمی حاضر می‌شوند که کتاب‌شان در آن برنده شده باشد.

او همچنین با تأکید بر گفته شاملو در مورد تعهد در قبال زبان و این که شاعر باید درد زبان داشته باشد و زبان و ادبیات خودش را به خوبی بشناسد، عنوان کرد: ما باید اول شاعر باشیم یعنی باید درد و دغدغه زبان داشته باشیم و بعد بیاییم به سازوکار یک جایزه شعر انتقاد کنیم نه آن که از شاملو تنها به بعد اعتراضی او اکتفا کنیم.

این شاعر افزود: قطعا به هر جایزه‌ای می‌توان انتقاد وارد کرد، اما اگر قرار است عمل‌مان را با استناد به شاملو و سرلوحه قرار دادن او توجیه کنیم، بهتر است در وهله نخست، در زمینه زبان و شعر او را الگو بدانیم و سرلوحه قرار دهیم. متاسفانه در این ۱۶۰ کتابی که برای داوری به دست ما رسید، چیزی که شاملو بر آن تأکید کرده است، یعنی درد زبان و تعهد در قبال ادبیات، بسیار کم حس می‌شد.

کریمی گفت: یکی از ضعف‌های عمده شعر امروز ما، شخصی شدن و حدیث نفس شدن آن است. شاعر فقط خودش را می‌بیند و شعرهایش و تجربه‌ای که بیان می‌دارد قابل تعمیم به دیگری نیست، یعنی مخاطب نمی‌تواند خودش را در شعر او ببیند و لمس کند.

او افزود: اما نکته مهم دیگری که باید درباره کتاب‌های سال گذشته بیان داشت این است که شعر زنان از شعر مردان بسیار قوی تر بود.

در ادامه جلسه سعدی گل‌بیانی، از داوران مرحله اول پنجمین دوره جایزه شعر شاملو، با اظهار تأسف از این که شعر در ایران در حال انقراض است، گفت: شاعران دارند به فیگورهای موزه‌ای تبدیل می‌شوند و گویی سیاست کلی در چند دهه اخیر بر آن بوده تا بین تربیت عمومی اذهان و شعر مدرن فاصله بیندازد که موفق هم شده است.

این شاعر افزود: در حال حاضر کتاب‌فروشی‌ها اصلا از مراکز پخش کتاب، شعر قبول نمی‌کنند، از طرفی انتخاب‌های ناشران هم انتخاب‌های درستی نیست. به این‌ها باید وضعیت فضای مجازی و نبود مجلات جدی نقد را هم اضافه کرد. به همین دلایل درک عمومی با حقیقت شعر امروز فاصله زیادی پیدا کرده است.  

گل‌بیانی همچنین تأکید کرد که در فضای دل‌مرده امروز جایزه شاملو یک امکان است، امکانی که باعث می‌شود هر سال چند شاعر دل‌گرم شوند تا بیشتر بخوانند و بیشتر بنویسند.

این شاعر همچنین اشاره‌ای هم به حواشی اخیر این جایزه کرد و گفت: مسلم است که جایزه شاملو قصد ممیزی یا حذف کردن برخی شاعران را ندارد و با این روال هم موافق و هم‌دل نیست، ولی باید در دل این شرایط به عنوان یک نهاد کار کرد و جایزه شاملو نهادی است که حالا دیگر  کارنامه‌ای قابل دفاع دارد، این نهاد ناچار است برای بقا ضوابطی داشته باشد. ضمن این که من  با شاعرانی که نمی‌توانند کتاب‌هایشان را منتشر کنند نیز احساس هم‌دلی می‌کنم.

در ادامه این مراسم، شاعرانی که کتاب‌هایشان به مرحله دوم پنجمین دوره جایزه شعر شاملو راه یافته است، اشعاری از کتاب‌شان را برای حاضران خواندند.

گفتنی است هیات داوران مرحله اول در روز یکم مهرماه، در بیانیه‌ای اسامی ۵ اثر منتخب این هیات را برای حضور در مرحله دوم جایزه‌ شعر شاملو اعلام کرد. این ۵ عنوان از میان ۱۵۸ اثر برگزیده شده‌اند، آثاری که از سوی شاعر یا ناشر اثر برای دبیرخانه ارسال شده و همگی چاپ اول سال ۱۳۹۷ خورشیدی و واجد شرایط شرکت در این رقابت ادبی بوده‌اند. این ۱۵۸ اثر طی بیش از سه ماه بر مبنای معیارهایی معین از سوی داوران مورد بررسی قرار گرفته‌اند که این معیارها در بیانیه‌ هیأت داوران مورد اشاره قرار گرفته است. در بیانیه عنوان شده بود که امسال نزدیک به ۲۰۰ عنوان اثر برای شرکت در جایزه شاملو ارسال شده که از آن میان تعدادی، شعر نو و یا چاپ اول سال ۱۳۹۷ و لذا واجد شرایط شرکت در این رقابت ادبی نبوده‌اند.

دفتر شعر برگزیده سال ۱۳۹۷ در مراسم اختتامیه این رقابت ادبی در روز ۲۱ آذر و در مراسم نود و چهارمین سالروز تولد احمد شاملو اعلام خواهد شد.